Φως - σκιά

Έσβησα τα φώτα. τράβηξα τις κουρτίνες για να σκοτεινιάσει περισσότερο η αίθουσα.. Τα παιδιά αμέσως παρατήρησαν πως έγινε σκοτάδι με πολύ πολύ λίγο φως..
Δηλαδή παιδιά τι είναι το σκοτάδι;
Όταν δεν υπάρχει φως έχουμε σκοτάδι, αλλά όταν έχουμε λίγο φως έχουμε λίγο σκοτάδι.
Έχετε ποτέ παρατηρήσει όταν περπατάτε έξω αν υπάρχει κάποιος που σας ακολουθεί;
Μας ακολουθούν πολλοί άνθρωποι όταν πηγαίνουμε βόλτα με τη μαμά.
Μήπως όμως σας ακολουθεί κάποιος που κάνει ότι κάνετε κι εσείς και πάει όπου πάτε κι εσείς;
Όχι δεν υπάρχει κανείς τέτοιος άνθρωπος.
Ωραία θέλω να σηκωθεί ο Γιάννης και να αρχίσει να περπατάει κι εσείς να παρακολουθείτε μήπως υπάρχει κάποιος που κάνει ότι κάνει και ο Γιάννης. (βοηθά στην παρατήρηση αυτή το ελάχιστο  φως που έχει η τάξη μας)
Τα παιδιά παρατηρούν το Γιάννη. Στην αρχή δεν εντοπίζουν τίποτε. Λίγο αργότερα όμως παρατηρούν τη σκιά του Γιάννη και λένε η σκιά του Γιάννη κάνει ότι κάνει κι εκείνος.
Στο σημείο αυτό έβαλα στο πάτωμα κάποια παιχνίδια και έδωσα στα παιδιά φακούς. Τους ζήτησα να δημιουργήσουν τις σκιές των παιχνιδιών.

Τα παιδιά πειραματίζονται στη δημιουργία σκιάς.

Κινούν τις φωτεινές πηγές(φακούς)

Κατορθώνουν και δημιουργούν σκιές.

Πειραματίζονται και επιτυγχάνουν.

Τελειώνοντας φτάνουν και σε κάποια συμπεράσματα. Για να δημιουργήσουμε σκιά πρέπει να :

• να υπάρχει φακός αναμμένος
• ένα αντικείμενο που θέλουμε να δημιουργήσουμε τη σκιά του 
• να ρίξουμε το φως στο αντικείμενο για να   πάρουμε τη σκιά του.

Αφού όλα τα παιδιά κατόρθωσαν να δημιουργήσουν σκιά ζήτησα από τα παιδιά να ρίξουν τη σκιά προς μία συγκεκριμένη θέση.

Τα παιδιά στην αρχή απλώς δημιουργούσαν σκιά αλλά μετά από λίγο διαπίστωσαν με την κίνηση του σώματός τους ότι μπορούν να κατευθύνουν οπουδήποτε θέλουν.

Κλείνοντας προσθέτουν : κα εγώ έχω δει τη σκιά μου άλλοτε να είναι μικρή και άλλοτε να είναι μεγάλη.Αύριο θα μελετήσουμε αν μεγαλώνουν οι σκιές και πως μεγαλώνουν.

Ανάβουμε τα φώτα και κάποιο παιδάκι που κάθεται ακριβώς κάτω από το φως παρατηρεί και λέει:

κα αν και έχουμε φως εγώ δεν έχω σκιά.

2o μέρος

Το ερώτημα που έθεσα στα παιδιά ήταν σχετικό με αυτό που είχε πει κάποιο παιδί ότι έχει παρατηρήσει ότι άλλοτε μεγαλώνει η σκιά του και άλλοτε μικραίνει.

Νομίζετε ότι μία σκιά μπορεί να μεγαλώσει ή να μικρύνει; 

Όλα τα παιδιά στην αρχή είπαν πως δεν μπορεί να συμβαίνει αυτό. 

Άρχισα λοιπόν να τα ρωτώ ένα ένα και ζητούσα να αιτιολογήσουν την απάντησή τους.

Όταν το βράδυ πάω για ύπνο παίρνω στο ένα μου χέρι το μικρό μου φακό και στο άλλο μου χέρι το μεγάλο μου φακό και ο μεγάλος φακός κάνει μεγάλες σκιές ενώ ο μικρός φακός κάνει μικρές σκιές. 

Πιστεύεις δηλαδή ότι ανάλογα με το πόσο δυνατό είναι το φως δημιουργεί και τις σκιές μεγάλες ή μικρές. 

Αν είμαι κοντά στο φως η σκιά μου είναι μικρή αν είμαι μακριά η σκιά μου είναι μεγάλη.

Ναι

Ναι μεγαλώνουν και αυτό συμβαίνει όταν είμαι με τη μαμά στο σπίτι το πρωί.

Ναι μικραίνουν γιατί όταν γυρίζω με τη μαμά μου από το σχολείο η σκιά μου είναι μικρή αλλά το πρωί είναι πιο μεγάλη όταν έρχομαι.

Το βράδυ οι σκιές μας είναι πιο μικρές.

Αυτές είναι κάποιες ενδεικτικές απαντήσεις των παιδιών σχετικά με το τι πιστεύουν.

Αφού καταγράφηκαν στον πίνακα μπήκαμε και στη διαδικασία να ψηφίσουμε ΝΑΙ ή ΟΧΙ.

Τα παιδιά μετά τη 2η διερεύνηση άλλαξαν την αρχική τους εκτίμηση από όχι σε ναι.

Μπήκαμε λοιπόν στη διαδικασία του πειραματισμού.

Στην αρκετά σκοτεινή μας αίθουσα ζήτησα αρχικά από τα παιδιά να παράγουν σκιές και στη συνέχεια να προσπαθήσουν να μεγαλώσουν τη σκιά ή να τη μικρύνουν.

Καθώς πειραματίζονταν ανακάλυψαν ότι η σκιά μεγαλώνει όταν απομακρύνονται από το αντικείμενο και μικραίνει όταν πλησιάζουν αυτό.

(Προσδιόριζαν όμως το μέγεθος σε σχέση την απόσταση του σώματός τους, ενώ στην πραγματικότητα είναι η απόσταση της φωτεινής πηγής από το αντικείμενο. ) 

Έτσι λοιπόν θέλοντας να δουν ότι τον κυρίαρχο ρόλο έχει η φωτεινή πηγή και όχι το σώμα τους ζήτησα να κλείσουν το φακό και να πλησιάσουν ή να απομακρυνθούν από το αντικείμενο.

Η άμεση παρατήρησή τους ήταν ότι δεν υπάρχει σκιά χωρίς φως. Τους ζήτησα να ανάψουν το φακό και να επαναλάβουν την κίνηση. Η διαπίστωσή τους τώρα ήταν ότι όταν πλησιάζει κοντά το φως φτιάχνει μικρή σκιά όταν φεύγει μακριά φτιάχνει μεγάλη.